KVIKAN Á INNAN VIÐ 1 KM DÝPI – ELDGOS LÍKLEGA AÐ HEFJAST

Reykjaneshryggur, Reykjanesskagi
Birta á :
Upptök skjálfta á Reykjanesskaga og Reykjaneshrygg undanfarna sólarhringa. Myndin er fengin af vef Veðurstofu Íslands.

Kvikugangurinn sem hefur verið að brjótast um á milli Keilis og Fagradalsfjalls er nú talinn vera á innan við 1 km. dýpi samkvæmt fréttum Rúv í kvöld.  Skjálftavirkni hefur verið mikil en heldur dregið úr henni í dag en það passar vel við þá kenningu að það dragir úr skjálftum þegar kvika nálgast yfirborðið.  Þá hafa verið harðir skjálftar nálægt Eldey úti fyrir Reykjanesi í kvöld og enn óvíst hvað  það boðar.

Það hefur verið áberandi í þessari hrinu er hve fáir svokallaðir gikkskjálftar hafa mælst.  Í fyrri hrinum urðu stórir gikkskjálftar nærri Grindavík og einnig á Krísuvíkursvæðinu.  Þá hefur líklega losnað um það mikla spennu að þessi svæði eru ekki að brotna núna.  Þeir skjálftar sem mælast nú eru því nær eingöngu tengdir kvikuganginum sem er að brjótast til yfirborðs.

Það sem gerist þegar kvikugangur nálgast yfirborðið er að hann þarf minna að hafa fyrir því að brjóta bergið og það léttir á þrýstingnum.  Skjálftar verða því minni og færri.  Þegar gosið svo hefst þá hefur kvikan fundið greiða leið til yfirborðs og skjálftar nánast hætta.

Nú er talið líklegast að eldgos hefjist á milli fjallanna Litla-Keilis og Litla-Hrúts sem eru skammt suður af Keili í áttina að Fagradalsfjalli.  Þetta er nánast algjörlega á miðjum Reykjanesskaganum og þarf því verulega stórt gos til að ógna einhverjum innviðum eins og Reykjanesbrautinni sem dæmi.  Þrátt fyrir að gosið verði líklega mun stærra en tvö undangengin gos þá er ólíklegt að hraun nái að renna ca þá 10 kílómetra sem þarf til þess.  

Harðir jarðskjálfta hafa verið að mælast við Eldey í kvöld, tveir um M 4,5 en óvíst er hvort það tengist því sem er að gerast á Reykjanesskaganum.  Neðansjávargos á þessum slóðum hefði líklega mjög slæmar afleiðinga fyrir flug til og frá landinu.

KVIKUINNSKOT UNDIR FAGRADALSFJALL-MIKILL FJÖLDI SMÁSKJÁLFTA

Reykjanesskagi
Birta á :
Skjáskot af vefnum https://vafri.is/quake og sýnir upptök skjálftanna

Mjög þétt smáskjálftavirkni hófst við Fagradalsfjall síðdegis í dag og hefur ef eitthvað er orðið öflugri eftir því sem hefur liðið á kvöldið.  Nær öruggt má telja að þetta sé kvikuinnskot.  Skjálftarnir eru enn sem komið er smáir en mjög þéttir.  Fáir þeirra hafa fundist.  Sambærileg kvikuinnskot voru fyrirboðar eldgosanna árið 2021 og 2022.  Einnig átti sér stað kvikuinnskot í desember 2021, nokkrum mánuðum eftir að fyrra gosinu lauk en það stöðvaðist áður en það náði til yfirborðs.

Enn er óljóst hve mikil kvika er þarna á ferðinni og hversu djúpt innskotið liggur.  Upptök skjálftanna eru á svipuðum slóðum og eldgosin urðu á.  Er því langlíklegast að ef gos hefst þá verður það á svipuðum slóðum og áður.  Það er reyndar mjög heppileg staðsetning. 

Rólegt hefur verið á Reykjanesskaganum síðan eldgosinu lauk í ágúst á síðasta ári en nú virðast þau rólegheit yfirstaðin.  Landris virðist hafa hafist í apríl síðastliðinn og nemur um 2-3 cm á víðáttumiklu svæði á skaganum.  Það bendir til þess að kvika sé að safnast fyrir á allmiklu dýpi og sú kvika er væntanlega að leita ofar núna í formi innskots.  Hvort eldgos verði á næstu dögum eða vikum er of snemmt að segja til um en allavega er ljóst að rólegheitatímabilinu eftir síðasta gos er lokið.

UPPFÆRT 5.JÚLÍ KL. 12:32

Verulega bætti í skjálftahrinuna í nótt og í morgunsárið urðu skjálftar af stærð M 4,8 og M 4,5 sem fundust allvíða á suðvesturlandi.  Skjálftarnir eru grynnri og kvikan því að færast nær yfirborðinu á svæði á milli Keilis og Meradala þar sem gaus í fyrrasumar.  Líkur á gosi hafa aukist mikið og hafa Almannavarnir lýst yfir óvissustigi.  

Mikil skjálftavirkni enn á ný í Kötlu

Katla
Birta á :
Upptök skálfta í Kötlu. Mynd fengin af vef Veðurstofu Íslands.

Í nótt sem leið gekk snörp skjálftahrina yfir  í Kötlu. Stærsti skjálftinn mældist M 4,4 en alls hafa 8 skjálftar mælst yfir M 3 sem er ansi mikið og frekar óvanalegt á svo stuttum tíma í Kötlu.  Stóri skjálftinn fannst vel í Þórsmörk en líklega ekki annarsstaðar í byggð.  Skjálftarnir eiga upptök sín í norðaustanverðri Kötluöskjunni en þar eru hrinur algengar.  Ástæðan er talin vera aukin jarðhitavirkni fremur en kvikuhreyfingar en þó verður að benda á það að aukin jarðhitavirkni er nú oftast afleiðing einhvernskonar kvikuhreyfinga enda er það kvikan sem veldur jarðhitanum.  

Aukin rafleiðni hefur mælst í Múlakvísl og bræðsluvatn því að berast í ána.  Varla er hægt að tala um hlaup amk. enn sem komið er.

Þetta er mesta virkni í Mýrdalsjökli síðan 2016 og  nú þegar hafa mælst fleiri skjálftar i jöklinum en allt árið 2022 og 2021 sem dæmi.  Yfirleitt er mesta virknin  síðsumars eða á haustin, þ.e. ágúst- október og því gætu verið nokkuð fjörugir mánuðir framundan í Kötlu.  Goshlé er sem kunnugt er orðið það lengsta frá landnámi í eldfjallinu en skjálftavirknin sýnir enn og aftur að Katla er bráðlifandi.

Snarpir skjálftar í Mýrdalsjökli

Katla
Birta á :

Milli kl. 9 og 10 í morgun hófst óvenju öflug jarðskjálftahrina í Mýrdalsjökli.  Stærsti skjálftinn mældist M 4,8 og tveir aðrir M 4,5 og 4,4.  Þetta eru öflugasta skjálftahrina í jöklinum frá því árið 2016.   Stærsti skjálftinn er þó líklega öflugasti skjálfti í Mýrdalsjökli síðan 1977 eða í 46 ár.  

 Upptök skjálftanna eru í norðaustanverðri Kötluöskjunni, þar sem eru þekkt jarðhitasvæði.  Flest bendir einmitt til þess að skjálftarnir tengist jarðhitasvæðunum frekar en kvikuhreyfingum þar sem skjálftarnir eru mjög grunnir.  Einkenni kvikuhreyfinga eru margir smáir skjálftar á talsverðu eða miklu dýpi. Því er ekki fyrir að fara hér, amk. ekki eins og staðan er núna.

Myndin er fengin af skjálftavefsjá Veðurstofu Íslands og sýnir upptök skjálftanna í Mýrdalsjökli.

Það er því ólíklegt að þessir skjálftar séu undanfari eldgoss en heldur ekki hægt að útiloka það.  Tímasetningin er frekar óvenjuleg því yfirleitt er mestur órói í Kötlu á haustin eftir sumarleysingar í jöklinum. 

Skjálftarnir eru hinsvegar óvenju stórir miðað við skálfta af völdum vatns og jarðhita.  Það er ekki hægt að útiloka hlaup úr þeim jarðhitakötlum sem óróinn er mögulega tengdur og verður eflaust vel fylgst með því næstu sólarhringana.

Það hefur verið nokkuð um skjálfta undanfarnar vikur í Kötlu, mun meira en venjulega er á þessum árstima.   

 

Veruleg jarðskjálftavirkni norðan Herðubreiðar

Askja
Birta á :
Upptök skjálftanna við Herðubreið

Jarðskjálftavirkni hefur verið viðvarandi rétt norðan Herðubreiðar í þrjá sólarhringa og virðist draga lítið úr henni.  Stærsti skjálftinn varð í upphafi hrinunnar, M 4,0 og fannst hann á Norðurlandi.  það er sterkasti skjálftinn á þessum slóðum allt frá því að mælingar hófust þar fyrir rúmum 30 árum.  Skjálftahrinur hafa orðið af og til á þessu svæði undanfarin ár, einkum við Herðubreiðartögl.  

Athygli vekur að hluti skjálftanna eiga upptök á verulegu dýpi, 10- 15 km sem alltaf bendir til kvikuhreyfinga.  það verður þó að teljast afar ólíklegt að sú kvika komist upp á yfirborðið á þessu svæði.  Eldgos væri alltaf líklegast nær Öskju þó´sprungusveimur kerfisins teygi sig norður fyrir Herðubreið.

Órói hefur verið í Öskjukerfinu í heild frá Holuhraunsgosinu og verulegt landris mælst þar síðustu árin.  Telja vísindamenn að mikið magn kviku hafi safnast fyrir í kvikuhólfi undi Öskju. 
Scroll to Top