Katla

Tveir snarpir jarðskjálftar urðu í Kötlu laust fyrir kl. 2 í nótt.  Mældust þeir M 4,6 og 4,5 sem eru stærstu skjálftar í Mýrdalsjökli síðan árið 1977 þegar skjálfti upp á M 5.1 varð í Kötluöskjunni.

Stóru skjálftarnir nú áttu upptök nærri sigkötlum norðarlega í öskjunni en einnig urðu skjálftar sunnan til í henni.  Skjálftarnir munu hafa fundist í Langadal í Þórsmörk en ekki annarsstaðar.  Enginn gosórói hefur mælst og ólíklegt að eldgos sé yfirvofandi en svona stórir skjálftar í eldfjalli setja menn þó í viðbragðsstöðu.  Samkvæmt heimildum um fyrri Kötlugos þá gerir hún boð á undan sér  með hörðum jarðskjálftum sem verður vart í byggð.  Til þess þurfa þeir líkast til að vera yfir M 5 af stærð.

Nú í haust eru 98 ár síðan Katla gaus síðast sem er eitt lengsta goshlé sem orðið hefur í eldstöðinni síðan land byggðist.  Nokkur órói var í Kötlu í kjölfar gossins í Eyjafjallajökli og árin 2011-12 og svo aftur 2014 þegar hlaupvatns varð vart í ám frá Mýrdalsjökli.  Skjálftavirkni í Kötlu er yfirleitt mest á haustin og á þeim árstíma hafa einnig orðið flest eldgos í eldstöðinni.  Skýringin á haustjarðskjálftunum er væntanlega þrýstingsbreytingar vegna sumarbráðnunar í jöklinum.

Myndin er fengin af vef Veðurstofu Íslands og sýnir upptök skjálfta í Mýrdalsjökli síðustu sólarhringa.

Fréttir af atburðunum í Kötlu:

Ruv.is : Enginn gosórói en fylgst með Kötlu

Mbl.is : Jarðskjálftahrina í Kötluöskjunni

Visir.is : Katla minnir á sig með öflugri jarðskjálftahrinu

 

 

Hrina af grunnum jarðskjálftum varð í Kötlu í Mýrdalsjökli í nótt.  Stærsti skjálftinn mældist M 3,3 og hefur tæplega fundist í byggð, til þess þurfa skjálftar í Kötlu að vera töluvert öflugri.    Þar sem skjálftarnir eru grunnir þá bendir það til jarðhitavirkni frekar en að kvika sé á hreyfingu.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu er að jafnaði meiri á haustin en á öðrum árstímum og orsakast væntanlega af þrýstingsbreytingum vegna bráðnunar á jöklinum yfir sumartímann.  Í sögunni hafa einnig flest eldgosin þar hafist að hausti til, oftast í október.  Fremur rólegt hefur verið yfir Kötlu hin allra síðustu ár.  Hlaupvatn komst þó í ár sem renna frá jöklinum í júlí 2014 í kjölfar jarðskjálftavirkni en ekkert meira varð úr því.

Í heild hefur verið afar rólegt yfir landinu síðan gosinu í Holuhrauni lauk, helst að snarpar jarðskjálftahrinur á Reykjaneshrygg hafi vakið athygli.

Nú gætum við verið að horfa fram á óróatíð hvað varðar Kötlu sem gaus síðast árið 1918.  Einnig hefur verið nokkuð um smáskjálfta á Torfajökulssvæðinu norðan við Mýrdalsjökul en það gerist endrum og eins og tengist tæplega Kötlu.

Þá virðist órói vera að aukast aftur í grennd við Bárðarbungu og jafnvel taldar líkur á að kvika sé farin að safnast saman aftur í iðrum eldfjallsins.

Almannavarnadeild ríkislögreglustjóra hefur lýst yfir óvissustigi vegna óróa í Mýrdalsjökli.  Síðastliðna viku hafa mælst fjölmargir grunnir jarðskjálftar austarlega í Kötluöskjunni og nú hefur orðið vart við aukna leiðni og hlaupvatn i ám sem renna frá jöklinum, þ.e. Jökulsá á Sólheimasandi og Múlakvísl.

Það er þó ekkert sem bendir til þess að Kötlugos sé í aðsigi, skjálftarnir tengjast nær örugglega jarðhitakerfum i jöklinum og einnig hlaupvatnið.  Veðurfarslegar ástæður eru því líklegri heldur en að kvika sé að stíga upp en þegar Katla á í hlut þá er fylgst sérlega vel með og gefnar út tilkynningar um leið og eitthvað breytist.   Skjálftavirkni eykst að jafnaði um mitt sumar í Kötlu og helst fram á haust.  Virknin núna er eitthvað meiri en á sama tima undanfarin ár.

Sumarið 2011 varð eins og menn muna talsvert hlaup í Múlakvísl sem olli tjóni  á þjóðveginum auk þess að gjöreyðileggja brú yfir ána.  Bráðabirgðabrú var reist á nokkrum dögum og svo vill til að nýbúið er að hleypa umferð á nýja fullgerða brú yfir ána.  Eins og staðan er núna ætti hún þó ekki að vera í hættu.

Fréttir um óróann i Kötlu:

Rúv: Vísindamenn fylgjast grannt með Kötlu

Vísir.is: Órói í Kötlu bræðir hlaupvatn í jökulár

Mbl.is: Óvissustig vegna jökulhlaups

DV.is: Leiðsögumaður:”Það er venjulega ekkert vatn á þessu svæði”

 

 

 

.

.

 

Nú virðist vera farin í gang hefbundin síðsumars og haustvirkni í Kötlu eins og sjá má á meðfylgjandi mynd sem fengin er af vef Veðurstofunnar.  Smáskjálfta virkni hefur verið undanfarna sólarhringa bæði í Kötluöskjunni og undir Goðabungu.  Búast má við áframhaldandi smáskjálftavirkni næstu mánuði en ekkert bendir enn til frekari tíðinda í Kötlu.

Undanfarnir mánuðir hafa verið með afbrigðum rólegir hvað jarðskjálftavirkni varðar á og við landið og fátt fréttnæmt gerst.  Smáskjálftar hafa þó verið í víð og dreif eins og endranær , helst á Suðurlandi, úti fyrir Norðurlandi og í norðanverðum Vatnajökli.