KVIKUINNSKOT UNDIR FAGRADALSFJALL-MIKILL FJÖLDI SMÁSKJÁLFTA

Reykjanesskagi
Skjáskot af vefnum https://vafri.is/quake og sýnir upptök skjálftanna

Mjög þétt smáskjálftavirkni hófst við Fagradalsfjall síðdegis í dag og hefur ef eitthvað er orðið öflugri eftir því sem hefur liðið á kvöldið.  Nær öruggt má telja að þetta sé kvikuinnskot.  Skjálftarnir eru enn sem komið er smáir en mjög þéttir.  Fáir þeirra hafa fundist.  Sambærileg kvikuinnskot voru fyrirboðar eldgosanna árið 2021 og 2022.  Einnig átti sér stað kvikuinnskot í desember 2021, nokkrum mánuðum eftir að fyrra gosinu lauk en það stöðvaðist áður en það náði til yfirborðs.

Enn er óljóst hve mikil kvika er þarna á ferðinni og hversu djúpt innskotið liggur.  Upptök skjálftanna eru á svipuðum slóðum og eldgosin urðu á.  Er því langlíklegast að ef gos hefst þá verður það á svipuðum slóðum og áður.  Það er reyndar mjög heppileg staðsetning. 

Rólegt hefur verið á Reykjanesskaganum síðan eldgosinu lauk í ágúst á síðasta ári en nú virðast þau rólegheit yfirstaðin.  Landris virðist hafa hafist í apríl síðastliðinn og nemur um 2-3 cm á víðáttumiklu svæði á skaganum.  Það bendir til þess að kvika sé að safnast fyrir á allmiklu dýpi og sú kvika er væntanlega að leita ofar núna í formi innskots.  Hvort eldgos verði á næstu dögum eða vikum er of snemmt að segja til um en allavega er ljóst að rólegheitatímabilinu eftir síðasta gos er lokið.

UPPFÆRT 5.JÚLÍ KL. 12:32

Verulega bætti í skjálftahrinuna í nótt og í morgunsárið urðu skjálftar af stærð M 4,8 og M 4,5 sem fundust allvíða á suðvesturlandi.  Skjálftarnir eru grynnri og kvikan því að færast nær yfirborðinu á svæði á milli Keilis og Meradala þar sem gaus í fyrrasumar.  Líkur á gosi hafa aukist mikið og hafa Almannavarnir lýst yfir óvissustigi.  

Mikil skjálftavirkni enn á ný í Kötlu

Katla
Upptök skálfta í Kötlu. Mynd fengin af vef Veðurstofu Íslands.

Í nótt sem leið gekk snörp skjálftahrina yfir  í Kötlu. Stærsti skjálftinn mældist M 4,4 en alls hafa 8 skjálftar mælst yfir M 3 sem er ansi mikið og frekar óvanalegt á svo stuttum tíma í Kötlu.  Stóri skjálftinn fannst vel í Þórsmörk en líklega ekki annarsstaðar í byggð.  Skjálftarnir eiga upptök sín í norðaustanverðri Kötluöskjunni en þar eru hrinur algengar.  Ástæðan er talin vera aukin jarðhitavirkni fremur en kvikuhreyfingar en þó verður að benda á það að aukin jarðhitavirkni er nú oftast afleiðing einhvernskonar kvikuhreyfinga enda er það kvikan sem veldur jarðhitanum.  

Aukin rafleiðni hefur mælst í Múlakvísl og bræðsluvatn því að berast í ána.  Varla er hægt að tala um hlaup amk. enn sem komið er.

Þetta er mesta virkni í Mýrdalsjökli síðan 2016 og  nú þegar hafa mælst fleiri skjálftar i jöklinum en allt árið 2022 og 2021 sem dæmi.  Yfirleitt er mesta virknin  síðsumars eða á haustin, þ.e. ágúst- október og því gætu verið nokkuð fjörugir mánuðir framundan í Kötlu.  Goshlé er sem kunnugt er orðið það lengsta frá landnámi í eldfjallinu en skjálftavirknin sýnir enn og aftur að Katla er bráðlifandi.

Snarpir skjálftar í Mýrdalsjökli

Katla

Milli kl. 9 og 10 í morgun hófst óvenju öflug jarðskjálftahrina í Mýrdalsjökli.  Stærsti skjálftinn mældist M 4,8 og tveir aðrir M 4,5 og 4,4.  Þetta eru öflugasta skjálftahrina í jöklinum frá því árið 2016.   Stærsti skjálftinn er þó líklega öflugasti skjálfti í Mýrdalsjökli síðan 1977 eða í 46 ár.  

 Upptök skjálftanna eru í norðaustanverðri Kötluöskjunni, þar sem eru þekkt jarðhitasvæði.  Flest bendir einmitt til þess að skjálftarnir tengist jarðhitasvæðunum frekar en kvikuhreyfingum þar sem skjálftarnir eru mjög grunnir.  Einkenni kvikuhreyfinga eru margir smáir skjálftar á talsverðu eða miklu dýpi. Því er ekki fyrir að fara hér, amk. ekki eins og staðan er núna.

Myndin er fengin af skjálftavefsjá Veðurstofu Íslands og sýnir upptök skjálftanna í Mýrdalsjökli.

Það er því ólíklegt að þessir skjálftar séu undanfari eldgoss en heldur ekki hægt að útiloka það.  Tímasetningin er frekar óvenjuleg því yfirleitt er mestur órói í Kötlu á haustin eftir sumarleysingar í jöklinum. 

Skjálftarnir eru hinsvegar óvenju stórir miðað við skálfta af völdum vatns og jarðhita.  Það er ekki hægt að útiloka hlaup úr þeim jarðhitakötlum sem óróinn er mögulega tengdur og verður eflaust vel fylgst með því næstu sólarhringana.

Það hefur verið nokkuð um skjálfta undanfarnar vikur í Kötlu, mun meira en venjulega er á þessum árstima.   

 

Veruleg jarðskjálftavirkni norðan Herðubreiðar

Askja
Upptök skjálftanna við Herðubreið

Jarðskjálftavirkni hefur verið viðvarandi rétt norðan Herðubreiðar í þrjá sólarhringa og virðist draga lítið úr henni.  Stærsti skjálftinn varð í upphafi hrinunnar, M 4,0 og fannst hann á Norðurlandi.  það er sterkasti skjálftinn á þessum slóðum allt frá því að mælingar hófust þar fyrir rúmum 30 árum.  Skjálftahrinur hafa orðið af og til á þessu svæði undanfarin ár, einkum við Herðubreiðartögl.  

Athygli vekur að hluti skjálftanna eiga upptök á verulegu dýpi, 10- 15 km sem alltaf bendir til kvikuhreyfinga.  það verður þó að teljast afar ólíklegt að sú kvika komist upp á yfirborðið á þessu svæði.  Eldgos væri alltaf líklegast nær Öskju þó´sprungusveimur kerfisins teygi sig norður fyrir Herðubreið.

Órói hefur verið í Öskjukerfinu í heild frá Holuhraunsgosinu og verulegt landris mælst þar síðustu árin.  Telja vísindamenn að mikið magn kviku hafi safnast fyrir í kvikuhólfi undi Öskju. 

Snörp jarðskjálftahrina austur af Grímsey

Tjörnesbrotabeltið
Upptök skjálfta við Grímsey síðasta sólarhring. Myndin er fengin af vef Veðurstofu Íslands.

Skjálftahrina hófst um 10 km austur af Grímsey síðastliðna nótt með skjálfta upp á M 4,9 sem var mjög snarpur í Grímsey.  Síðan hefur skolfið stöðugt og fjölmargir skjálftar yfir M 3.  Hrinur sem þessar á Tjörnesbrotabeltinu eru algengar og verða svo að segja á hverju ári einhversstaðar á beltinu.  Reikna má með að hrinan haldi áfram einhverja sólarhringa í viðbót. 

Eldgos eru ekki óþekkt úti fyrir norðurlandi.  Síðast er vitað um gos við Mánáreyjar á 19.öld, nánar tiltekið árið 1867.  Kolbeinsey hefur einnig risið úr sæ í neðansjávargosi ekki fyrir svo löngu.  Grímsey sjálf er öllu eldri.  Ekkert bendir þó til þess að gos sé í aðsigi.

Flekaskilin liggja um þessar slóðir og eru nokkuð flókin því sniðreksbelti liggur í austur og skiptist í einar þrjár megingreinar.  Grímseyjarbeltið svokallað sem þarna liggur er virkast af af þessum greinum á sniðreksbeltinu hvað jarðskjálfta varðar en eldgos sjaldgæf.

Mjög stórir skjálftar geta orðið á Tjörnesbrotabeltinu, allt að M 7.

 

 

 
Scroll to Top
%d bloggers like this: