Year: 2024

• ELDGOS HÓFST AÐEINS HÁLFTÍMA EFTIR AÐ JARÐSKJÁLFTAR BENTU TIL ÞESS AÐ KVIKUHLAUP VÆRI HAFIÐ.  
• HRAUN HEFUR RUNNIÐ YFIR GRINDAVÍKURVEG OG MEÐFRAM BLÁALÓNSVEGI.
• HITAVEITULÖGN SEM SÉR ÖLLUM SUÐURNESJUM FYRIR HEITU VATNI FARIN Í SUNDUR.
• GRINDAVÍK EKKI Í HÆTTU EF GOSSPRUNGA OPNAST EKKI NÆR BÆNUM.
• VARNARGARÐAR MUNU LIKLEGAST VERJA VIRKJUNINA Í SVARTSENGI OG BLÁA LÓNIÐ.

ELDGOS HÓFST UM KL.  6 Í MORGUN NORÐARLEGA Á SUNDHNÚKASPRUNGUNNI Á SVIPUÐUM SLÓÐUM OG GOSIÐ SEM HÓFST 18.DESEMBER.  VAR GOSSTAÐURINN Í UPPHAFI TALINN HEPPILEGUR OG AÐ INNVIÐIR VÆRU EKKI Í HÆTTU.  HRAUNFLÆÐIÐ VAR ÞÓ MEIRA EN LEIT ÚT FYRIR Í FYRSTU, HRAUNIÐ MJÖG ÞUNNFLJÓTANDI OG RANN HRATT.  FYRIR HÁDEGI HAFÐI ÞAÐ FLÆTT YFIR GRINDAVÍKURVEG, MEÐFRAM BLAÁLÓNSVEGI OG RAFMAGNSLÍNUR ERU Í HÆTTU.  

Reiknað hafði verið með gosi hvenær sem er núna í nokkra daga og kom það því ekkert á óvart.  Staðsetningin kanski aðeins norðar en reikna mátti með sem hefði átt að vera kostur, allavega fyrir Grindavík og bjuggust menn við því að fjarlægðin væri næg frá innviðum í Svartsengi svo þeir myndu sleppa.  Sú varð ekki raunin.

Gossprungan er um 3 kílómetrar að lengd og það virðist draga mun hægar úr þessu gosi en fyrri gosunum tveimur á Sundhnúkasprungunni.  Það skýrist þó betur þegar líður á daginn.  Gosið er miklu stærra en janúargosið en mun minna en gosið í desember síðastliðnum.  

Ekkert lát hefur verið á landrisinu undir Svartsengi og ekki er búist við öðru en að það haldi áfram eftir að þessu gosi lýkur.  Má því búast við gosi á 3-4 vikna fresti meðan á þessu stendur.  Reikna verður áfram með því að gosin verði meira og minna á Sundhnúkasprungunni sem er í heild um 15 kílómetra löng.  

Eldgosið sem hófst 14.janúar lifði aðeins í 44 klukkustundir og var í raun mjög lítið þrátt fyrir að valda stórtjóni.  Aðeins um 2,8 milljónir rúmmetrar af kviku kom upp á yfirborðið samanborið við 11 milljón rúmmetra í gosinu í desember.  – Alveg eins og eftir desember gosið hófst landris áður en gosinu lauk.   Það sem breyttist hinsvegar er að land seig ekki við gosið í Svartsengi, heldur aðeins á gps stöðvum í Eldvörpum og Skipastígshrauni.  Það bendir til þess að það séu að einhverju leiti aðskilin kvikuhólf á þessum slóðum.  Eldvörp og Skipastigshraun eru bæði sunnar og vestar en Svartsengi og það getur skýrt hversvegna gosið kom upp svona sunnarlega á Sundhnúkasprungunni.

Kvikan undir Svartsengi hreyfðist hinsvegar ekki og land þar hefur haldið áfram að rísa sem aldrei fyrr.  Miðað við að innstreymi kviku sé um 15 rúmmetrar á sekúndu í þessi hólf eins og talið hefur verið þá safnast fyrir um 1,3 milljón rúmmetrar á sólarhring.  Það er því ljóst að síðasta gos sló nánast ekkert á kvikusöfnunina.  

Ef kvikan undir Svartsengi fer á hreyfingu er líklegast að hún komi upp um miðbik eða norðan til í Sundhnúkasprungunni, á svipuðum slóðum og gosið í desember.  það er þó aldrei hægt að útiloka gos sunnar þ.e. nær Grindavík eða jafnvel gosopnun annarsstaðar en á Sundhnúkasprungunni , jafnvel í Svartsengi sjálfu.  Það hefði þó væntanlega talsverðan aðdraganda í skjálftavirkni.

Nú er eins og áður segir biðstaða á öllum vígstöðvum en þó eru athyglisverðir hlutir að gerast annarsstaðar á Reykjanesskaganum.  Talsverð skjálftavirkni hefur mælst í raun í allan vetur í grennd við Krýsuvík.  Þessi virkni er dreifð, mikil í grennd við Kleifarvatn en einnig vestar, á Trölladyngjureininni.  Þá hefur skjálftavirkni á Bláfjalla- Brennisteinsfjallasvæðinu einnig verið smámsaman að aukast.  Það virðist því ljóst að allur Reykjanesskaginn er smámsaman að vakna af dvalanum og væntanlega og vonandi er lengra í stærri atburði á þessum slóðum samt.

• ELDGOS HÓFST SKÖMMU FYRIR KL. 8  Í MORGUN Á SUNDHNÚKAGÍGARÖÐINNI NORÐAUSTUR AF GRINDAVÍK
• NÝ GOSSPRUNGA OPNAÐIST INNAN VARNARGARÐA VIÐ GRINDAVÍK UM HÁDEGISBIL
• HRAUN RENNUR INN Í GRINDAVÍKURBÆ
• TVÖ HÚS BRUNNIN Í HÓPSHVERFI OG MÖRG Í HÆTTU
• HRAUN RENNUR YFIR GRINDAVÍKURVEG.  RAFMAGNS- OG HITAVEITULAGNIR LASKAÐAR

VERSTA MÖGULEGA SVIÐSMYND ELDSUMBROTA Í SVARTSENGI ER AÐ RAUNGERAST.  ELDGOSIÐ SEM HÓFST Í MORGUN ER EKKI AFLMIKIÐ EN KEMUR UPP Á VERSTA STAÐ.  FYRST OPNAÐIST UM KÍLÓMETERSLÖNG SPRUNGA Á SUNDHNÚKAGÍGARÖÐINNI OG VIRTUST VARNARGARÐAR ÆTLA AÐ HALDA, BEINA HRAUNSTRAUMNUM FRÁ BÆNUM OG GRINDAVÍK MÖGULEGA AÐ SLEPPA.  SÍÐAN GERÐIST ÞAÐ UM HÁDEGIÐ AÐ NÝ SPRUNGA OPNAÐIST INNAN VARNARGARÐA AÐEINS UM 100 M FRÁ NYRSTU HÚSUM Í HÓPSHVERFI.  HRAUNRENNSLI FRÁ ÞEIRRI SPRUNGU ER EKKI MIKIÐ EN HEFUR ÞÓ ÞEGAR HAFT UNDIR TVÖ ÍBÚÐARHÚS OG FLEIRI ERU Í STÓRHÆTTU.

Gosið hefst eftir landris í aðeins tæpan mánuð frá síðasta eldgosi.  það er mikið áhyggjuefni að svo stutt sé á milli gosa og segir okkur að mikið kvikuinnflæði er inn í kerfið og það getur mögulega staðið árum saman með síendurteknum gosum.  Miðað við  það sem nú er að gerast verður að telja það því miður harla ólíklegt að Grindavíkurbær sleppi við meiriháttar skaða til langframa.  

Nýr varnargarður norðan Grindavíkur hefur þegar komið í veg fyrir stórkostlegt tjón því hann hefur beint hraunstraumnum úr meginsprungunni vestur fyrir bæinn.  Að vísu fór hluti Grindavíkurvegar undir hraun fyrir vikið og innviðir rafmagns- og hitaveitulagna.  Það er vissulega tjón en markmiðið er alltaf að bjarga því sem bjargað verður af bænum.  

Nú er spurningin hversu lengi þetta gos varir og hvort fleiri gosopnanir verði við eða innan bæjarmarkana.  Lítið hefur dregið úr gosinu á þeim 10 tímum sem það hefur staðið yfir þegar þetta er skrifað og er það satt best að segja ekki góðs viti.  

En það er ekki aðeins eldgosið sem ógnar byggðinni.  Sprungur hafa opnast víða í bænum og hefur það þegar valdið hörmulegum mannskaða.  Vitað er að atburðarrásin sem hófst í nótt hefur enn aukið á sprungumyndanir, nýjar myndast og þeir eldri gliðnað.  Langan tíma mun því taka að gera bæinn íbúðarhæfan aftur jafnvel þó hægist á eldsumbrotunum.