Yfirlit
Hofsjökull er þriðjið stærsti hveljökull landsins og staðsettur nokkurnveginn á miðju hálendi Íslands. Jökullinn er rúmlega 900 ferkílómetrar að flatarmáli og um 1765 metra hár. Aðeins Langjökull og Vatnajökull eru stærri. Stórar jökulár renna frá Hofsjökli t.d. Þjórsá og Blanda. Hofsjökull er tilkomumikið fjall sem sést mjög víða að. Hann er nær kringlóttur í laginu og því ekki ólíkur eldkeilum að sjá en flokkast þó ekki sem slíkur. Það var ekki fyrr en á 8. áratug síðustu aldar að farið var að rannsaka Hofsjökul sem mögulegt eldfjall enda hafði ekki gosið á þessum slóðum á sögulegum tíma. Gerfihnattamyndir leiddu í ljós mikla öskju undir ísnum í fjallinu og fór þá ekkert á milli mála að Hofsjökull er stórt og mikið eldfjall. Mesta ísþykkt er yfir öskjunni, um 700 metrar. Það væri því afar fróðlegt að sjá hvernig fjallið liti út íslaust en menn komast nokkuð nærri því með gerfihnattarmyndum og ljóst að það væri tilkomumikil sjón.
Fremur lítið er vitað um upphleðslu eldstöðvarinnar eða myndun öskjunnar en ljóst að sem eldstöð er Hofsjökull kominn af léttasta skeiði.
Skammt suðvestur af Hofsjökli eru megineldstöðin Kerlingarfjöll. Líklegast er að Kerlingarfjöllin séu sjálfstæði megineldstöð í Hofsjökulskerfinu. Eins og í Hofsjökli þá hefur ekki verið mikil eldvirkni í Kerlingarfjöllum á nútíma.
Gossaga á nútíma
Fáein nútímahraun er að finna í hlíðum fjallsins. Þeirra þekktast er Illahraun sem liggur á milli Hofsjökuls og Kerlingarfjalla. Önnur eru helst Lambahraun og Háölduhraun. Um aldur er ekki vitað nákvæmlega en eldstöðvarnar sjálfar huldar jökli sem þýðir að jökullinn hefur verið minni að umfangi þegar þessi gos áttu sér stað heldur en nú er. Nútímahraunin eru smá og ekki eru þekkt öskulög frá gosum í jöklinum. Verður því að álíta að Hofsjökull sé fremur lítt virk eldstöð og getur vart talist hættuleg bæði hvað virkni og fjarlægð frá byggð varðar. Af og til mælast þó jarðskjálftar í jöklinum sem flestir eiga upptök í eða við öskjuna, þá væntanlega í kvikuhólfinu undir henni.
